Op rustige zonnige dagen in het voorjaar en in de zomer worden boven grotere vlakten weleens kleine wervelwinden gezien. Deze staan ook wel bekend als zand- of stofhozen. Deze hoosjes onstaan tijdens rustig zonnig weer, waarbij er veel instraling plaatsvindt. Hierdoor wordt de lucht vlak boven het aardoppervlak sterk opgewarmd, veel meer dan de lucht direct daarboven. De opgewarmde lucht zal langzaam opstijgen als een 'bel'. Wanneer deze bel warme lucht in de koude lucht terechtkomt wordt de stijgsnelheid vele malen groter.
Daar waar de luchtbel net is opgestegen, ontstaat vlak boven het aardoppervlak een mini-lagedrukgebiedje van enkele centimeters (!) tot honderden meters. De lucht uit de omgeving stroom naar dit gebiedje met lageluchtdruk en dit kan met grote snelheid gebeuren, dit toestromen gaat gepaard met een roterende beweging. Die rotatie wordt steeds sneller (vergelijk het met een snelrondraaiende kunstschaatster). In tegenstelling tot windhozen of tornado's hoeft de stroming op het noorderlijk halfrond niet tegen de wijzer van de klok in te gaan, dit kan in elke richting zijn. De werveling is te zien als een geel, bruinig slurfje die een hoogte kan bereiken van enkele tientallen meters.
Dergelijk hoosjes hebben dus niks met bewolking of buien te maken, dit in tegenstelling tot windhozen, waterhozen of tornado's.
Ook in Nederland komen stof- en zandhozen geregeld voor. Een recent geval deed zich op 13 mei 2001 voor op het strand bij Nieuwvliet-Bad (Zeeland). Rond 15:15 uur in de middag ontstond vlak onder de duinenrij een zandhoosje ('dust-devil'). Het zand was sterk verhit, terwijl er koele zeelucht over het strand werd gevoerd. Het hoosje ontwikkelde zich razendsnel en was enkele meters in diameter. Parasols vlogen in de rondte en een strandhokje werd maar liefst zeven meter verplaatst. Vervolgens bewoog de dust-devil zich richting de vloedlijn. Enkele minuten later kwam het wervelwindje boven het nog koude zeewater loste het ook weer zeer snel op.
Gemiddeld halen zulke hoosjes snelheden van rond de 30 tot 50 km/uur, maar een enkel geval kan 120 km/uur bereiken. In 1996 werden in de binnenstad van Utrecht bomen ontworteld door stofhozen, dit speelde zich af onder een strakblauwe hemel!